Zadławienie to jedno z największych zagrożeń podczas rozszerzania diety, a także codziennych zabaw malucha.
Choć może budzić duży niepokój, to dobra wiadomość jest taka, że ryzyko zakrztuszenia i zadławienia można znacząco zmniejszyć, jeśli znamy podstawowe zasady zapobiegania tym incydentom.
Jeżeli nie wiesz, czym różni się zakrztuszenie od zadławienia, i co należy zrobić w każdej z tych sytuacji, przeczytaj artykuł „Zadławienie i zakrztuszenie u małego dziecka”.
Jak zapobiegać zadławieniom u małych dzieci?
Dlaczego małe dzieci są szczególnie narażone na zadławienie?
Małe dziecko dopiero uczy się jedzenia, a jego układ nerwowy, oddechowy i pokarmowy nie są jeszcze w pełni rozwinięte. To sprawia, że dzieci są znacznie bardziej podatne na zakrztuszenia i zadławienia niż osoby dorosłe.
Małe dzieci:
- Nie mają jeszcze w pełni rozwiniętych umiejętności żucia i połykania, a brak zębów trzonowych utrudnia rozdrabnianie twardych pokarmów.
- Często jedzą w ruchu – biegają, mówią, śmieją się z jedzeniem w buzi.
- Eksplorują świat ustami – do buzi trafiają nie tylko posiłki, ale też zabawki, guziki czy nienadmuchane balony.
- Mają wąski przekrój dróg oddechowych – u niemowląt i małych dzieci to zaledwie około 6–7 mm średnicy. Dlatego nawet drobny przedmiot może je całkowicie zablokować.
Co najczęściej powoduje zadławienia?
Na liście najczęstszych przyczyn zadławień u dzieci znajdują się zarówno produkty spożywcze, jak i małe przedmioty codziennego użytku.
Według danych amerykańskich szczególną ostrożność należy zachować w przypadku drobnych przedmiotów, np. małych elementów zabawek, monet, baterii, balonów oraz jedzenia:
- całych winogron i pomidorków koktajlowych
- parówek i kiełbaski
- twardych cukierków i całych orzechów
- popcornu
- surowej marchewki i jabłka w dużych kawałkach
- żelków i lizaków
To jednak nie znaczy, że powyższe produkty są całkowicie zakazane. Kluczem jest ich odpowiednie przygotowanie i sposób podania. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w sekcji „Kiedy i jak podać”.
Jak zapobiegać zadławieniu?
Kontrola otoczenia
Zadławienie może być skutkiem zabawy nieodpowiednimi przedmiotami. Dlatego zwróć uwagę na:
- małe zabawki lub ich elementy – sprawdź, czy w zasięgu rączek malucha nie ma zabawek, które maluch może zmieścić w buzi (zwracaj na to szczególną uwagę, kiedy maluch ma starsze rodzeństwo, które bawi się np. niewielkimi klockami czy szklanymi kulkami)
- balony – jeden z najczęstszych powodów śmiertelnych zadławień, nawet nadmuchany może być niebezpieczny po pęknięciu
- baterie, monety, koraliki, nakrętki – trzymaj z dala od zasięgu dziecka, najlepiej w zamkniętych szufladach lub pudełkach
Warunki spożywania posiłków
Dziecko powinno jeść w spokojnej atmosferze, siedząc przy stole w prawidłowej pozycji, a nie podczas biegania czy jazdy w wózku.
Unikaj ekranów, rozpraszaczy, żartów przy stole – wszystko to może zaburzyć rytm przełykania.
Nie karm dziecka w samochodzie! Nagłe hamowanie może być przyczyną zadławienia nawet przy małym kęsie.
Odpowiednie krzesełko do karmienia
Dziecko powinno jeść w stabilnej pozycji:
- z prostymi plecami,
- głową w jednej linii z tułowiem,
- stopami opartymi na podnóżku,
- w kącie prostym między udami a tułowiem.
To nie tylko wspiera trawienie i komfort, ale też zmniejsza ryzyko zadławienia. Dlatego warto wybrać odpowiednie krzesełko do karmienia.
Pasy w krzesełku do karmienia zawsze zapinaj na fartuszku lub śliniaku, a nie pod nim.
To jest szczególnie ważne przy fartuszkach z rękawkami. W razie zagrożenia łatwiej i szybciej wyciągniesz dziecko z krzesełka, bez konieczności rozpinania materiału.
Stała obecność opiekuna
Nigdy nie zostawiaj dziecka samego w trakcie posiłku.
Nie chodzi o nerwowe wpatrywanie się w każdy kęs, ale uważną, spokojną obecność. Najlepiej, by osoba dorosła znajdowała się na wyciągnięcie ręki od jedzącego malucha. To świetne zaproszenie do wspólnego jedzenia posiłku.
W przypadku zadławienia dziecko zazwyczaj nie kaszle, nie krzyczy – jest ciche i przestraszone. Możesz tego nie zauważyć, zajmując się innymi sprawami lub karmiąc dziecko w wózku (siedzące przodem do kierunku jazdy). Przy zadławieniu czas odgrywa kluczową rolę.
Odpowiednia forma podawanych kawałków jedzenia
Podawaj dziecku kawałki w bezpieczniejszej formie.
Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz w artykule „Bezpieczne kawałki”, a także w bezpłatnym poradniku „Kiedy i jak podać…?”.
Znajomość zasad pierwszej pomocy
Wiedza o tym, jak rozpoznać objawy i udzielić pierwszej pomocy, może uratować życie dziecka. Przećwicz te procedury na kursie pierwszej pomocy, aby w sytuacji stresowej działać automatycznie. Jeżeli nie masz możliwości odbycia stacjonarnego kursu pierwszej pomocy zapoznaj się z zasadami pierwszej pomocy w przypadku zadławienia na BLWpedii.
Podsumowanie
- Kontroluj otoczenie – uważaj na małe przedmioty, np. baterie, monety, balony, drobne zabawki.
- Dbaj o spokojne warunki jedzenia – bez biegania i karmienia w ruchu np. w wózku czy aucie.
- Zapewnij prawidłową pozycję – proste plecy, stopy podparte, głowa w jednej linii z tułowiem, pasy zapięte na fartuszku.
- Bądź zawsze obok – nie zostawiaj dziecka samego przy jedzeniu. Przy zadławieniu każda sekunda ma znaczenie.
- Podawaj jedzenie w bezpieczniejszej formie – unikaj twardych, śliskich i okrągłych kawałków np. winogron w całości, parówek, całych orzechów.
- Poznaj zasady pierwszej pomocy – wiedza i szybka reakcja mogą uratować życie.
Źródła:
- AAP – Prevention of Choking Among Children
- CDC – Infant and Toddler Nutrition, Choking Hazards
- Children’s Hospital Colorado – Preventing Choking in Babies
- Saccomanno S, Saran S, Coceani Paskay L, De Luca M, Tricerri A, Mafucci Orlandini S, Greco F, Messina G. Risk factors and prevention of choking. Eur J Transl Myol. 2023 Oct 27;33(4):11471. doi: 10.4081/ejtm.2023.11471. PMID: 37905785; PMCID: PMC10811631.
- Ryan CA, Yacoub W, Paton T, Avard D. Childhood Deaths From Toy Balloons. Am J Dis Child. 1990;144(11):1221–1224. doi:10.1001/archpedi.1990.02150350053023
Czytaj dalej
