Zadławienie i zakrztuszenie u małego dziecka to jeden z największych lęków rodziców, zwłaszcza podczas rozszerzania diety u niemowląt.
I słusznie – całkowite zablokowanie dróg oddechowych może prowadzić do niedotlenienia, utraty przytomności, a nawet zatrzymania krążenia.
Według danych Amerykańskiej Akademii Pediatrii, u dzieci do 4. roku życia zadławienie jest jedną z głównych przyczyn zgonów związanych z wypadkami domowymi. Dlatego każdy rodzic powinien wiedzieć:
Zadławienie i zakrztuszenie u małego dziecka
Czym jest zadławienie, a czym zakrztuszenie?
Choć te dwa pojęcia potocznie często są używane zamiennie, z medycznego punktu widzenia oznaczają coś innego:
- Zakrztuszenie to naturalna reakcja organizmu chroniąca przed zadławieniem. Jej celem jest usunięcie ciała obcego z jamy ustnej lub gardła.
- Zadławienie to poważniejszy stan – ciało obce blokuje drogi oddechowe całkowicie lub częściowo, co może prowadzić do niedotlenienia, a nawet zatrzymania akcji serca.
Jak odróżnić zadławienie od zakrztuszenia?
Objawy zakrztuszenia:
- intensywny kaszel
- płacz
- wypluwanie jedzenia
- wysuwanie języka
- zaczerwienienie lub zasinienie twarzy
- odruch wymiotny, a nawet wymioty
Objawy zadławienia:
- przerażenie
- utrudnione lub brak możliwości oddychania i mówienia
- sinienie ust i skóry
- brak dźwięków lub tylko piskliwe odgłosy
- chwytanie się za szyję (starsze dzieci)
- możliwa utrata przytomności
Zadławienie może przebiegać bezgłośnie – dlatego tak ważna jest szybka reakcja.
Co zrobić w przypadku zakrztuszenia?
W przypadku zakrztuszenia — zachowaj spokój.
Odruch wymiotny może wyglądać przerażająco, ale to właśnie wtedy gardło kurczy się, pomagając usunąć ciało obce.
Nie działaj gwałtownie, np. nie próbuj “na ślepo” usunąć ciała obcego z buzi dziecka palcami, nie poklepuj go po pleckach. Takie działania mogą spowodować, że ciało obce “wpadnie głębiej”, co zwiększy ryzyko zadławienia.
Zamiast tego pozwól dziecku samodzielnie uporać się z problemem. Zazwyczaj dziecko szybko wypluwa ciało obce, a jeżeli był to kawałek jedzenia, to często próbuje go ponownie zjeść.
Przypadki krztuszenia się są częścią nauki jedzenia. Dziecko uczy się prawidłowego gryzienia i żucia oraz poznaje różne faktury i kształty jedzenia. Wraz z doskonaleniem tych umiejętności, epizody krztuszenia się występują coraz rzadziej.
Zadławienie u niemowlaka — co robić?
Zachowaj spokój i oceń sytuację:
- Jeśli niemowlę kaszle, nie ingeruj gwałtownie – kaszel to najlepszy sposób na pozbycie się przeszkody.
- Jeśli niemowlę jest przytomne, ale nie kaszle lub kaszel nie przynosi rezultatu:
- Ułóż niemowlę głową w dół na swoim przedramieniu. Przytrzymuj kciukiem i palcem wskazującym ręki, na której leży maluch żuchwę dziecka. Wykonaj 5 energicznych uderzeń podstawą dłoni drugiej ręki w okolicę międzyłopatkową dziecka. Po każdym uderzeniu sprawdź, czy ciało obce zostało usunięte.
- Jeśli uderzenia w okolicę międzyłopatkową są nieskuteczne, odwróć dziecko na plecy, głową skierowaną w dół. Połóż na swoim przedramieniu, obejmując dłonią jego potylicę. Wykonaj 5 uciśnięć w dolnej połowie mostka, 1 cm poniżej linii międzysutkowej.
- Kontynuuj 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową na przemian z 5 uciśnięciami klatki piersiowej do czasu usunięcia ciała obcego.
- Jeśli dziecko straciło przytomność – wezwij pomoc (112) i rozpocznij resuscytację.
Zadławienie u małego dziecka — zasady pierwszej pomocy
- Uklęknij za dzieckiem, lekko pochyl je do przodu, jedną ręką podtrzymuj je za klatkę piersiową i wykonaj 5 energicznych uderzeń między łopatkami dziecka podstawą drugiej dłoni.
- Jeśli to nie pomoże, zastosuj 5 uciśnięć nadbrzusza (między pępkiem a mostkiem): stań za dzieckiem, obejmij je rękami w okolicy nadbrzusza, a następnie energicznie przyciśnij pięść drugą ręką, wykonując ruch w kierunku do siebie i ku górze. Manewr ten powoduje uciśnięcie przepony, a zarazem wzrost ciśnienia w drogach oddechowych. Dzięki temu ciało obce może zostać wypchnięte do jamy ustnej dziecka.
- Kontynuuj naprzemiennie uderzenia w plecy i uciski nadbrzusza, dopóki ciało obce nie zostanie usunięte lub dziecko nie straci przytomności.
- Jeśli dziecko straciło przytomność – wezwij pomoc (112) i rozpocznij resuscytację.
Podsumowanie
- Zadławienie i zakrztuszenie u małego dziecka to dwie różne sytuacje.
- Zakrztuszenie to naturalna reakcja organizmu chroniąca przed zadławieniem.
- Zadławienie to sytuacja, w której liczy się każda sekunda.
- Wiedza o tym, jak rozpoznać objawy i udzielić pierwszej pomocy, może uratować życie dziecka. Przećwicz te procedury na kursie pierwszej pomocy, aby w sytuacji stresowej działać automatycznie. Jeżeli nie masz możliwości odbycia stacjonarnego kursu pierwszej pomocy — obejrzyj nagrania instruktażowe stworzone przez, np. AEDMAX.PL, Adriana Zadoreckiego.
- Wydrukuj i powieś na lodówce ściągę ze schematem udzielania pierwszej pomocy.
Czytaj dalej
